Podcast Herzeelse Gidsen: Pastoor Duvillers - ofwel Meester Lieven van Woubrechtegem
22 juni 2021 | HelemaalHerzele | Cultuur
De voormalige pastorie van Woubrechtegem ©Magda De Leeuw
Met ons programma op Radio Star en deze website zetten we de troeven van onze eigen gemeente graag in de verf. Of beter: de nieuwbakken lading Herzeelse gidsen doet dat voor ons. Ze vertellen met veel enthousiasme en kennis van zaken over onze Herzeelse pareltjes. Vandaag aan de beurt: gids Luc Gallopyn. Luc leert ons pastoor Duvillers, ofwel Meester Lieven van Woubrechtegem, kennen.
We hebben het in deze aflevering over pastoor Constant Fidelis Amand Duvillers, pastoor van Woubrechtegem van 1854 tot 1885. Hij is geboren op 1 augustus 1803 in Avelgem, als zoon van dokter Jacobus-Benedictus Du Villers. Hij was priester in Middelburg in het Meetjesland, op de grens met Nederland. Duvillers was een buitengewoon intelligente man. Hij was maar tien jaar oud toen hij al les gaf in 't Frans in een kostschool en les in literatuur aan de kinderen van de rijke notabelen in Zomergem. Hij was ook professor Grieks en Latijn aan het Klein Seminarie in St. Niklaas.
Maar pastoor Duvillers was meer dan docent en priester. Hij schreef verschillende toneelstukken en gedichten. Daarin was hij altijd recht-voor-de-raap, vrijpostig, kritisch en eigenzinnig maar dat was niet naar de zin van zijn overheid, de bisschop. Hij was tegelijk ook flamingant en volksvriend. Twee eigenschappen die in die tijd, kort na de Belgische onafhankelijkheid niet echt gewaardeerd werden door het establishment in Gent en Brussel. Daarom werd Duvillers in 1854 verplicht verplaatst naar het boerengat genaamd Woubrechtegem. Daar bleef hij priester tot aan zijn dood in 1885. Hij werd 81 jaar oud.
(lees verder onder de foto)
Hij werd begraven op het kerkhof van Woubrechtegem zonder grafzerk. Bovenop zijn graf werd later een kapel gebouwd. Niet voor hem maar voor het zielenheil van de bewoners van het kasteel van Woubrechtegem.
Tijdens zijn priesterschap publiceerde Duvillers onder de naam Meester Lieven enkel nog zijn "Almanak van 't Meetjesland". Een van zijn gedichtjes gaat over de boer van het Hof ter Welle op de Pardassenhoek in Sint-Lievens-Esse. De boer van het Hof ter Welle had aan priester Honoré Van den Bossche een lift geweigerd en het gedichtje ging als volgt:
Den boer 't Hof ter Welle
gaat recht naar d'Helle
omdat hij geen treffelijk man
naar huis voeren n' kan.
Pastoor Duvillers was daarom in Woubrechtegem vooral gekend als Meester Lieven. Behalve eigenzinnig, was Meester Lieven zeer vrijgevig en volks. Hij zorgde voor de armen, bestrafte dieven, gaf werklozen werk en liet snoep uitdelen aan de kinderen. ‘Ne paster met een brede mouw’ noemden ze dat.
Meester Lieven liet ook het kerkorgel bouwen door de Duitse orgelbouwer Dreymann. Het orgel staat er nog altijd.
Om de pastoor te typeren hebben we enkele verhalen opgezocht over de manier hoe hij nogal breeddenkend en scherp kon omgaan met collega's en oversten.
Het eerste is een verhaaltje over een bezoekje van de Bisschop aan Duvillers
Pastoor Duvillers nam het niet zo nauw in zijn missen. Hij kwam vaak veel te laat in de mis en als hij de vastenbrief moest voorlezen zei hij alleen maar, “beminde parochianen, t’ is het zelfde als vorig jaar. Voor hen die het nog onthouden hebben is dat goed en voor de andere ook.” Hij kreeg daarvoor regelmatig een vermaning. Daarop antwoordde hij telkens kortweg : “Ik zal doen zoals ik gewoon ben!” Na de zoveelste klacht tegen de koppige herder kwam de bisschop in eigen persoon naar Woubrechtegem om er Duvillers te berispen. Daar aangekomen, werd hij in de spreekzaal van de pastorij onthaald door de meid van Meester Lieven.
Op de tafel stond een ontkurkte champagnefles van het beste merk en daarnaast twee wijnglazen. Het gesprek liep nog redelijk goed af en Meester Lieven bood zijne Hoogwaardigheid een heildronk aan van dit zuiverste nat.
Na een slok van de fles champagne zegt de bisschop verbaasd: "Maar dat is water." Duvillers antwoordde: "Monseigneur, antwoordde Meester Lieven, de opbrengst van mijn parochie laat niet toe om wijn te drinken. Alles is een gewoonte en ik doe zoals ik gewoon ben."
(lees verder onder de foto)
Een tweede verhaal gaat over hoe meester Lieven de pastoor van Aaigem (of die van Ressegem, want er bestaan twee gelijkaardige verhalen) een poets bakte.
Een van zijn zeldzame vrienden van Meester Lieven was de pastoor van Aaigem. Ze hadden elkaar op het seminarie leren kennen, en dus kwamen de twee geestelijken dikwijls bij mekaar. Meestal waren dat bescheiden bezoeken want het waren arme tijden, ook voor pastoors.
Op een donderdagvoormiddag kwam de pastoor van Aaigem hem onverwacht bezoek brengen en jammer genoeg kon Duvillers opnieuw niet veel aanbieden. Tijdens het geanimeerde gesprek vertelde de pastoor van Aaigem, dat hij een schone, vette haas in zijn kelder had, die nog enkele dagen moest rijpen om goed te worden.
Meester Lieven, die wel van een lekker broksken vlees hield, dacht ernstig na en zei onmiddellijk daarop: "Ik heb nog een goed konijn zitten en als ge een uurke of twee langer wilt blijven, zal mijn meid hem gereedmaken." Meester Lieven trok meteen naar de keuken en zei tegen z’n tuinman, die daar een zjat kaffee zat te drinken: "Loop rap ne keer naar de pastorij van Aaigem, en zeg aan de meid, dat de paster van Aaigem u om zijn haas gezonden heeft, die in de kelder ligt. Breng de haas mee naar Woubrechtegem en geef hem aan m’n meid zonder dat iemand anders het ziet."
Daarna bracht hij zijn meid op de hoogte, en vroeg haar de haas zo gauw mogelijk klaar te maken. Aaigem en Woubrechtegem liggen niet zo heel ver van mekaar en dus was de tuinman snel terug met de gevilde haas. Ondertussen had Meester Lieven de pastoor van Aaigem meegenomen op een wandeling langs Champetters hof en 't Watermeuleken.
Na nog een tijdje in het zomerhuis gebabbeld te hebben, kwam de meid de twee geestelijken roepen om te eten. Het zogezegde konijn werd opgediend. De pastoor van Aaigem likte zich de vingers af telkens hij er een stukje had van opgesmuld en sprak alle lof over de zo smakelijke maaltijd. Ze bleven nog een tijdje nagenieten en toen hij opstond om naar huis te gaan, zei hij de pastoor van Aaigem: "Nu kan ik niet anders dan u uitnodigen om zaterdag van mijnen haas te komen proeven." "Maar", zei Meester Lieven, "als je dat nu eerder had voorgesteld dan had ik je haas daarnet niet laten ophalen door m’n tuinman. Maar ik weet nu hoe hij smaakt en het is mij een baan gespaard om naar Aaigem te moeten komen. Neig bedankt."
(lees verder onder de foto)
Dat Meester Lieven geen kat was om zonder handschoenen aan te pakken getuigt het volgende:
Op zekere dag ontving Meester Lieven een brief van ’t bisdom. Daarin werd hij verzocht om ontslag te nemen. Als reden werd opgegeven dat Meester Lieven te oud was om zijn parochie behoorlijk te besturen. Dat was een harde slag voor onze doodarme pastoor. Hij greep onmiddellijk naar z’n pen en bedankte Monseigneur voor de belangstelling in de parochie Woubrechtegem. Hij drukte tevens zijn spijt uit, op het verzoek niet te kunnen ingaan en voegde er aan toe: Monseigneur moet niet denken dat ik onbekwaam ben mijn parochieken te besturen. Ik doe dat nog goed, zo goed als Monseigneur, die al zoveel ouder is dan ik en nog altijd zijn bisdom wil besturen.
En zie men liet Meester Lieven voortaan met rust. En hier nemen wij afscheid van de eigenaardige dorpspastoor en verdienstelijk volksdichter, die zijn wijsheid en uitgebreide kennis tot de laatste dagen toe, heeft besteed aan het Vlaamsche volk. Geen zerk dekt zijn graf, maar de herinnering aan de milde, geleerde en grappige Meester Lieven leeft voort in het geheugen van alle rechtgeaarde Woubrechtegemnaren.
Luister hieronder naar de podcast van Luc Gallopyn, gids in Herzele, over Pastoor Duvillers uit Woubrechtegem.
Audiofragmenten
Podcast Herzeelse Gidsen: Pastoor Duvillers - oftewel Meester Lieven van Woubrechtegem
6 maart 2021 | Bron: Lokaal Bestuur Herzele, Dienst Cultuur in samenwerking met Radio Star, HelemaalHerzele
Foto's
